Dnia 15 czerwca 1958 r. Wanda Buska, spikerka polskich audycji radiowych z ramienia KPK Alberta na radiostacji CKUA ogłosiła wiadomość o powstaniu nowej polskiej organizacji w Edmonton.
Wcześniej na początku czerwca 1958 roku zebrało się sześć pań: Wanda Buska, Irena Domecka, Helena Mikołajewska, Janina Sawicka, Wanda Wolańska i Lidia Plebanek. Po zapoznaniu się materiałami dostarczonymi z Zarządu Głównego Federacji Polek w Kanadzie postanowiły zawiązać Ogniwo w Edmonton. Do tymczasowego Zarządu weszły panie: Irena Domecka – przewodnicząca, Wanda Buska – sekretarka i Janina Sawicka – skarbniczka.
Pionierki organizacji to kobiety, które w większości przeżyły trudne chwile w czasie wojny, znajdując miejsce do życia w Edmonton. Większość z nich to kobiety, które z rodzinami były deportowane do pracy niewolniczej w głąb Rosji. Po wojnie ich rodziny odrzuciły możliwość powrotu do Polski pod rządami komunistycznymi. Doświadczenia z lat wojennych pozostawiły w nich wewnętrzną potrzebę pomagania innym. Kobiety patriotki, poświęcające cały swój wolny czas pracy społecznej dla tych najbardziej potrzebujących pomocy. Zdawały sobie tez sprawę, ze na Kobiecie-Polce poza granicami kraju spoczywa nie tylko wielka odpowiedzialność za rodzinę, ale również za utrzymanie polskości, pielęgnację języka polskiego, wiary przodków, kultury i tradycji.
Początek i lata działalności Federacji przypadły na lata powojenne, a zatem szczególnie dla Polski trudne – politycznie i ekonomicznie, co miało niemały wpływ na profil działalności w pierwszym dziesięcioleciu.
Ogniwo wyróżniało się dużą aktywnością w udzielaniu pomocy Polsce i szerzeniu kultury polskiej we własnym środowisku. Wielkim bodźcem do organizowania pomocy dla kraju były sierocińce, domy dla starszych osób i szpitale.
Spieszono z pomocą rodakom w Polsce, których dotknęła klęska powodzi i huraganu. Organizowano imprezy charytatywne i zbierano fundusze na wysyłkę paczek z żywnością, odzieżą, lekarstwami oraz sprzętem medycznym do Polski, gdzie pod rządami komunistycznymi zapotrzebowanie i prośby o taka pomoc były bardzo duże.
W Kanadzie w tym czasie tez nie było łatwo. W latach 50 tych i 60 tych nowi emigranci nie mogli liczyć na zasiłki i ubezpieczenia. Ci, którzy znaleźli się na farmach, byli czasem wyzyskiwani. W dodatku bariera językowa powodowała tęsknotę za własnym krajem, za Polską. Działalność Ogniwa szczególnie w tych latach miała znaczący charakter humanitarny.
Poza działalnością charytatywną, organizacja prowadzi też działalność kulturalną – poprzez organizowanie kiermaszów, imprez literacko-muzycznych, konkursów recytatorskich, roztacza opiekę nad zespołami młodzieżowymi, organizuje i popiera imprezy w celu kultywowania i utrzymania polskości.
Ogniwo poprzez Federację z siedzibą w Toronto zawsze zabierało głos na forum publicznym. Szczególnie w sprawach kobiet, rodzin, dzieci i emigrantów. Wyróżniła się w tym Irena Domecka, która była wiceprezeska Citizenship Council, i mogła tez reprezentować inne grupy etniczne na forum rządowym.
Ogniwo w swej działalności podejmowało wiele akcji, mających na celu propagowanie polskiej historii i kultury w środowisku kanadyjskim. Takim przykładem przekazywania kultury polskiej na zewnątrz było organizowanie w roku 1973 prestiżowej wystawy z okazji 500 nej rocznicy urodzin naszego astronoma Mikołaja Kopernika.
W latach 90 tych niemałym przedsięwzięciem Ogniwa była akcja sponsorowania i pomocy polskim uchodźcom. Obecna w tym czasie prezeska Ogniwa Jadwiga Pierzchajlo została również dyrektorem Komitetu Pomocy Polskim Uchodźcom. Ogniwo sponsorowało 87 osób z obozów uchodźczych w Zachodniej Europie. 19 z tych osób otrzymało całkowitą pomoc finansowa. Zofia Wójcicka była w tym czasie jedna z najciężej pracujących osób, która zbierała niezbędne rzeczy dla nowych rodaków i osobiście dostarczała do ich miejsc zamieszkania. Na święta Bożego Narodzenia organizacja przygotowała tradycyjne paczki świąteczne dla dzieci z rodzin nowych emigrantów. Czas i wysiłek poświecony dla nowoprzybyłych rodaków nie poszedł na marne. Wielu z nich stało się członkami Ogniwa i innych organizacji polonijnych.
W Ogniwie było wiele zasłużonych działaczek, znanych szeroko w edmontońskiej Polonii, miedzy innymi: Zofia Wójcicka, Genowefa Strzelecka, Jadwiga Pierzchajło, Maria Chrzanowska, Joanna Matejko, Maria Carlton, Janina Muszyńska, Teresa Szlamp-Fryga, Ewa Miles-Dixon i Halina Madej, obecna prezeska Ogniwa.
Lista zasłużonych Polek w Federacji jest bardzo długa, nie sposób w krótkiej prezentacji wymienić wszystkie osoby, i dokonania działaczek Federacji. Ich praca społeczna wymagała wiele poświecenia, wzajemnego zrozumienia i solidarnościowego podejścia do wielu wspólnych, dobroczynnych działań. Były wrażliwe na potrzeby innych i środowiska. Umiały się dobrze zorganizować i zachęcić inne kobiety do pracy.
Dotychczasowa działalność Federacji Polek w Kanadzie, Ogniwa Nr 3 w Edmonton zasługuje na duże uznanie i przy okazji tak wspaniałego Jubileuszu niech popłyną życzenia dalszych sukcesów.
